Tıpta muhteşem bir devrim kendi başarısının kurbanı oluyor. Yirminci yüzyılın başlarında ilk keşfedildiklerinden beri antibiyotikler milyonlarca hayat kurtardı. Ancak bu ilaçların yaygın ve bazen uygunsuz kullanımı bunları enfeksiyonların tedavisinde gittikçe daha az etkili hale getiriyor. Sonuç ise; birçok bakteri artık dirençli hale gelmiş olabilir! Ancak aşırı ve yanlış kullanımları, antibiyotik direncinin tek suçlusu olamaz. Yapılan bir çalışma1 uluslararası yolculukların antimikrobiyal direnç genlerinin edinimini artırdığını ve antibiyotik direncinin yayılmasına yardımcı olabileceğini ortaya çıkardı. Daha fazla bilgi için doğrudan çıkış salonuna gidin.
2015'den bu yana her yıl Dünya Anti-Mikrobiyal Farkındalık Haftası (WAAW) (sidenote:
Antimikrobiyal Direnç
Antimikrobiyal Direnç bakteriler, virüsler, mantarlar ve parazitler zaman içinde değişip artık ilaçlara tepki vermemeye başladığında oluşur. Antibiyotikler ve diğer anti-mikrobiyal ilaçlar artık işe yaramaz ve enfeksiyonların tedavisi gittikçe daha zor ve hatta imkansız hala gelir. Bu mikroplara karşı direnç hastalığın yayılma, şiddetli hastalık ve ölüm riskini artırır. Antibiyotik direnci, bakterilerin antibiyotiklere yönelik direnci anlamına gelir
Source: Antimicrobial resistance. October 26, 2020.
) yükselmeye yönelik farkındalık oluşturuyor. Antibiyotiklerin yanlış ve fazla kullanılmasıyla bağlantılı olarak bu, bir bakteri antibiyotiğin etkisine karşı dirençli olabildiğinde oluşur. 2020 yılında WAAW (sidenote:
Patojen
Patojen, hastalığa neden olan veya olabilecek bir mikroorganizmadır
Pirofski LA, Casadevall A. Q and A: What is a pathogen? A question that begs the point. BMC Biol. 2012 Jan 31;10:6.) (sidenote:
Mikroorganizmalar
Çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük olan canlı organizmalar. Bunlara bakteriler, virüsler, mantarlar, arklar ve protozoalar dahildir ve genel olarak "mikroplar" olarak adlandırılır
What is microbiology? Microbiology Society.) ile savaşmak için şart ilaçlar olan (sidenote:
Antimikrobiyal ilaçlar
Antimikrobiyal ilaçlar - antibiyotikler, antiviral, antifungal ilaçlar ve antiparazitik ilaçlar - insanlarda, hayvanlarda ve bitkilerde enfeksiyonlorı önlemek ve tedavi etmek için kullanılan ilaçlardır
WHO Antimicrobial Resistance; Oct 2020) - antiviral, anti-mantar ve anti-parazitik vb. - ilaçları da eklemek üzere mesajının kapsamını genişletti. Enfeksiyonları tedavi etme seçeneklerimizi azaltan antibiyotik direnci herkesin sağlığı için bir tehdit haline geldi2 Dolayısıyla daha iyi kontrol edebilmemiz veya tamamen durdurabilmemiz için bu olayın nasıl yayıldığını anlamak adına çeşitli çalışmalar devam etmektedir.
Antibiyotik direnci sinsice artıyor
Artık antibiyotik direncine asıl olarak insan tıbbında ve ayrıca hayvanlarda ve tarımda antibiyotiklerin fazla kullanılmasının neden olduğunu biliyoruz2. Ancak yakın tarihli bir çalışma bu yayılmanın beklenmedik bir nedeni olduğunu ortaya çıkardı: uzak yerlere yapılan tatiller ve iş seyahatleri! Aslında, uluslararası seyahatler bağırsakta (sidenote:
Gen
Gen, kalıtımın temel fizikesl ve fonksiyonel birimidir. Genler DNA'dan oluşur
Source: What is a gene? MedlinePlus.gov.
) yayılmasını teşvik ediyor. Bir grup araştırmacı 190 Hollandalı gezgini araştırarak onları gittiklere yere göre dört alt gruba böldüler. Bu gezginlerin hepsi Güney Doğu Asya, Güney Asya, Kuzey Afrika ve Afrika gibi antibiyotik direncinden kötü etkilenen yerlere gidiyorlardı Amaç bu bölgelere yapılan uluslararası seyahatin daha az kötü etkilenmiş alanlara direncin yayılmasını teşvik edip etmediğini belirlemekti. Bağırsaktaki genlerin bolluğunu ölçmek için, katılımcıların her birinden seyahatten önce ve sonra bir dışkı örneği alındı.
Bağırsakta antibiyotik direnci için diplomatik bir çanta mı?
En ileri teknoloji ( (sidenote:
Metagenomik
Laboratuarda yetiştirilmiş örneklerin aksine, doğrudan karmaşık doğal ortamlardan alınan numunelerdeki genetik materyalin araştırılması yöntemi. Numunede bulunan genlerin bir tanımının yanısıra mikop topluluğunun fonksiyonel potansiyeline dair bilgi sağlar
Kaynaklar: Riesenfeld CS, Schloss PD, Handelsman J. Metagenomics: genomic analysis of microbial communities. Annu Rev Genet. 2004;38:525-52.)
)) kullanan ekip seyahate başlangıç ile dönüş arasında antibiyotiğe dirençli genlerin sayısında, özellikle Güney Doğu Asya'dan gelen gezginlerde bir artış olduğunu gözlemledi. Seyahat sonrası toplam yaklaşık elli adet antibiyotiğe dirençli gen saptandı. Bunlar arasında uzun süredir antibiyotiğe (β-laktamlar, tetrasiklinler ve florokinolonlar) dirençli olduğu iyi bilinenlerin yanı sıra yeni, daha önce hiç görülmemiş genler de vardı.
Yolculuk yapmak halk sağlığı için bir tehlike teşkil edebilir mi?
Bu çalışmanın sonuçları nettir: seyahatleri sırasında dirençli genler tarafından kolonize edilen uluslararası yolculuk edenler, farkında olmadan bavullarındaki diğer eşyalarla birlikte antibiyotiğe dirençli bakteriler de getiriyor olabilir. Bu direncin yayılması riskiyle karşı karşıya olan yazarlar alarm veriyor ve antibiyotik direncinden özellikle etkilenmiş ülkelerde hızlı şekilde harekete geçmenin öneminin altını çiziyor. Bu da DSÖ'nün kampanyasıyla görülmektedir.
