Jak nasze jelita nieustannie rozmawiają z naszym mózgiem

Badania prowadzone nad osią jelitowo- mózgową powoli ujawniają procesy wykorzystywane przez bakterie jelitowe do komunikacji z mózgiem. Wiemy już, że wymiana między mózgiem a jelitami jest oparta o cztery główne ścieżki: neuronalną, hormonalną, immunologiczną i metaboliczną. Te dwa „narządy” komunikują się za pośrednictwem nerwu błędnego, który przebiega od czaszki do brzucha i odgrywa rolę w szeregu czynności życiowych, takich jak np. częstość akcji serca. Pacjenci, którzy przeszli zabieg ablacji nerwu błędnego, są jednocześnie mniej narażeni na powstawanie zaburzeń neurologicznych.

Oś jelita-mózg²: co to takiego?

Bakterie jelitowe komunikują się z mózgiem, wytwarzając cząsteczki chemiczne zwane „neuroprzekaźnikami” (serotonina, dopamina, GABA3). Te cząsteczki pochodzenia mikrobiologicznego nie oddziałują bezpośrednio na mózg, który jest odizolowany i chroniony przez błonę nazywaną barierą krew-mózg. Wygląda na to, że neuroprzekaźniki wytwarzane przez bakterie jelitowe oddziałują na komórki wyściełające ściany układu pokarmowego, które następnie przekazują przenoszoną przez nie wiadomość do ośrodkowego układu nerwowego poprzez znajdujące się w przewodzie pokarmowym neurony połączone z mózgiem. Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (short chain fatty acids, SCFA) są substancjami biologicznymi wytwarzanymi przez bakterie okrężnicy podczas procesu fermentacji błonnika pokarmowego⁴, a niektóre z nich wykazują korzystne i ochronne działanie. Odgrywają one istotną rolę w komunikacji między tymi dwoma narządami, oddziałując bezpośrednio na mózg.

Alternatywne szlaki

Inne możliwe ścieżki obejmują układ odpornościowy i krwiobieg. Dzięki SCFA bakterie jelitowe mogą stymulować niektóre białe krwinki odpowiedzialne za obronę naszego organizmu. Krwinki te wytwarzają następnie przekaźniki chemiczne (cytokiny), które mogą przenikać przez ścianę jelita, przejść do krwiobiegu i przekroczyć barierę krew-mózg. Mogą one oddziaływać na mózg, głównie na obszary biorące udział w regulowaniu odpowiedzi na stres. Mózg oddziałuje na jelita poprzez modulowanie wydzielania, perystaltyki i przepływu krwi, wpływając tym samym na przepuszczalność jelit⁵ .

Czy istnieje związek między mikrobiotą a pracą mózgu?

Wszystkie badania prowadzone na zwierzętach wykazują, że bakterie jelitowe wpływają na rozwój mózgu przez całe życie: powstawanie nowych neuronów, rozwój nowych połączeń neuronalnych⁶, wpływ na szybkość przewodzenia sygnałów elektrycznych przesyłanych przez neurony, pamięć, interakcje społeczne, regulacja wydzielania hormonu stresu (kortyzolu)... Bez bakterii nasz mózg byłby pod presją i bardziej podatny na czynniki zakaźne czy toksyczne cząsteczki⁷.

Polecane przez naszą społeczność