Wywiad z ekspertem : Pr Emmanuel Haffen

Dlaczego psychiatria interesuje się mikrobiotą?

To zainteresowanie jest stosunkowo nowe. Jego źródłem są opublikowane ponad dziesięć lat temu badania wykazujące, że niektóre czynniki stresowe mają wpływ na barierę jelitową i sprawiają, że jest ona bardziej przepuszczalna, umożliwiając tym samym przedostawanie się bakterii jelitowych do krwiobiegu. Zjawisko to prowadzi do wytwarzania na poziomie jelit cząsteczek biorących udział w procesie zapalnym, które następnie przemieszczają się do mózgu i zakłócają jego działanie. Ten stan zapalny zaburza proces syntezy serotoniny – wytwarzanego w jelitach i w ośrodkowym układzie nerwowym chemicznego przekaźnika związanego z depresją. Zamiast wytwarzać serotoninę, organizm wytwarza toksyczne substancje, które niszczą neurony i połączenia neuronalne. Jesteśmy przekonani, że zachwianie równowagi mikrobioty jelitowej może zapoczątkowywać tę kaskadę zdarzeń.

Jaki jest związek między mikrobiotą a zaburzeniami nastroju?

U osób z depresją występuje nadreprezentacja niektórych rodzin bakterii oraz bakterie niewystępujące u osób zdrowych i gatunki bakterii powiązanych ze zwiększeniem nasilenia epizodu depresyjnego. Wiemy również, że niektóre bakterie jelitowe syntetyzują dopaminę i serotoninę – dwie cząsteczki odpowiedzialne między innymi za regulację nastroju. Zachwianie równowagi tych bakterii może zatem wpływać na funkcjonowanie mózgu. Zaburzenie mikrobioty jelitowej może zatem być związane z rozwojem choroby depresyjnej lub nasileniem objawów. Dlatego właśnie mój zespół i ja mamy zamiar zbadać stosowanie probiotyków u pacjentów z depresją: chcemy sprawdzić, czy możemy złagodzić objawy depresji modulując mikrobiotę.

Od depresji do uzależnienia – czy to tylko jeden krok?

Związek między mikrobiotą jelit i uzależnieniem powinien zostać zbadany. Obecnie badania skupiają się głównie na uzależnieniu od alkoholu, o którym wiadomo, że zmienia barierę jelitową. Kilka lat temu naukowcy w Belgii wykazali, że istnieje korelacja między spożyciem alkoholu, uzależnieniem i mikrobiotą: u uzależnionych pacjentów z silnym zaburzeniem bariery jelitowej występowały najbardziej nasilone zaburzenia lękowe i depresyjne oraz najsilniejsza potrzeba picia. Byli to również pacjenci z największym ryzykiem nawrotu. Ich biota jelitowa różni się od mikrobioty pacjentów, u których ryzyko nawrotu jest małe. Francuscy badacze wykazali, że pektyna jabłkowa (rodzaj węglowodanu występującego głównie w skórce i pestkach jabłek) przywraca barierę jelitową u uzależnionych od alkoholu gryzoni. To obiecujące badanie jako pierwsze wykazało, że dieta może być czynnikiem ochronnym przeciwko uzależnieniu, choć wyniki nie mają jeszcze zastosowania do ludzi.