Mikrobiota skóry

Mikrobiota skóry: dlaczego jest tak ważna?

O tym artykule

Opublikowano 22 Wrzesień 2021

Zaktualizowano 31 Maj 2024

Spis treści

35% Tylko 1 na 3 osoby wie, że lepiej nie myć się dwa razy dziennie, by chronić mikrobiotę skóry

Ucz się więcej:

Międzynarodowego Obserwatorium Mikrobioty: 1. edycja

Czym dokładnie jest mikrobiota skóry?

Zacznijmy od skoncentrowania się na skórze, największym narządzie ludzkiego organizmu i jego pierwszej linii obrony. Skóra pełni funkcję potrójnej bariery ochronnej:^1,2

bariera fizyczna, która chroni narządy wewnętrzne przed środowiskiem zewnętrznym³
bariera chemiczna: sucha i bogata w sole oraz związki kwasów skóra jest środowiskiem wrogim dla wielu drobnoustrojów⁴
bariera immunologiczna: za pośrednictwem komórek obronnych skóry, które zapobiegają kolonizacji i zakażeniu przez drobnoustroje patogenne²

Mimo to skóra jest domem dla własnej, charakterystycznej mikrobioty, do której należą bakterie (Cutibacterium acnes, Staphylococcus epidermidis itp.), grzyby (np. Malassezia), wirusy (np. wirus brodawczaka) i pasożyty (w tym roztocza, takie jak nużeniec [Demodex]). Te drobnoustroje żyją w doskonałej harmonii i razem tworzą mikrobiotę skóry.^1,5

Jak można zauważyć, skóra jest różna w różnych częściach ciała:

bardziej sucha na przedramionach i na dłoniach^1,5
bardziej tłusta na twarzy, na klatce piersiowej i na plecach^1,5
oraz bardziej wilgotna pod pachami, w fałdzie łokciowym, w nozdrzach, z tyłu kolan i w pachwinach^1,5

Każdy z tych obszarów na skórze jest domem dla odrębnej mikrobioty dostosowanej do ich specyficznego środowiska.¹ Niektórzy badacze wyróżniają także czwarty obszar na stopie (paznokcie, pięta i przestrzeń pomiędzy palcami).¹

Oprócz tych różnic obserwowanych na powierzchni skóry, istnieją również różnice uzależnione od głębokości lub warstwy skóry: im głębiej w skórze właściwej, tym mniej mikroorganizmów (sidenote: Drobnoustrojami Organizmy żywe zbyt małe, aby być widoczne gołym okiem. Obejmują bakterie, wirusy, grzyby, archeony, pierwotniaki itp. Często określa się je jako „drobnoustroje”, „mikroorganizmy” lub „mikroby”. Zródło: What is microbiology? Microbiology Society.
) i w większym stopniu są one podobne u różnych osób.⁶

Jak zmienia się mikrobiota skóry przez całe życie?

Mikrobiota skóry jest stosunkowo stabilna w czasie^1,5 i zmienia się tylko w głównych etapach życia.

W momencie narodzin u dzieci urodzonych siłami natury przenoszone są bakterie pochwowe (Lactobacillus, C. albicans), natomiast dzieci urodzone w wyniku cięcia cesarskiego otrzymują drobnoustroje skórne (Staphylococcus, Streptococcus). W okresie dojrzewania gwałtownie wzrasta tempo wydzielania hormonów wzrostu. Skóra staje się bardziej tłusta i przeżywają lepiej przystosowane drobnoustroje, które przetrwają okres dorosłości. Wraz z wiekiem skóra ulega stopniowym zmianom, układ odpornościowy ulega osłabieniu, następuje redukcja odnowy komórek, wydziela się mniejsza ilość potu oraz zmienia się produkcja sebum.^7,8

Te zmiany fizjologiczne modyfikują środowisko skóry i zmieniają równowagę w zakresie drobnoustrojów⁷, które stają się bardziej zróżnicowane i obserwuje się zmianę dominacji w grupach bakterii.⁸

Dlaczego mikrobiota skóry ma kluczowe znaczenie dla zdrowia skóry?

Mikrobiota skóry wie, jak podziękować swojemu gospodarzowi za zapewnienie jej substancji odżywczych i schronienia. Mikrobiota chroni żywiciela przed patogenami (sidenote: Patogen patogen to mikroorganizm, który powoduje lub może spowodować chorobę Pirofski LA, Casadevall A. Q and A: What is a pathogen? A question that begs the point. BMC Biol. 2012 Jan 31;10:6. ) poprzez fizyczną obecność na skórze oraz wydzielanie antybakteryjnych cząsteczek i kwasów.² Jednak to nie wszystko. Mikrobiota skóry odgrywa również kluczową rolę w odporności: stymuluje mechanizmy obronne naskórka i całego organizmu oraz łagodzi stany zapalne, jeśli jest to konieczne.⁴

Jakie choroby wiążą się z zaburzeniami mikrobioty skóry?

Na skład mikrobioty skóry wpływają głównie cechy gospodarza (wiek, płeć, geny, stan układu odpornościowego, dieta, poziom stresu) oraz środowisko (styl życia, higiena domowa i osobista, warunki życia, położenie geograficzne, ekspozycja na słońce itp.).² Czasami czynniki takie jak stres, zmiana stylu życia lub stosowanie leków (np. antybiotyków) lub środków higieny osobistej zakłócają równowagę mikrobioty: bakterie, które wcześniej były korzystne dla gospodarza, zyskują przewagę i stają się drobnoustrojami patogennymi.¹ Wiele powszechnie występujących chorób skóry jest związanych ze zmianami w zakresie mikrobioty. Taka sytuacja określana jest mianem dysbiozy (sidenote: Dysbioza Dysbioza nie jest zjawiskiem jednorodnym; przybiera różne formy zależne od stanu zdrowia danej osoby. Zazwyczaj definiuje się ją jako zaburzenie składu i funkcjonowania mikrobioty spowodowane przez zestaw czynników środowiskowych i osobniczych zakłócających ekosystem mikroorganizmów. Levy M, Kolodziejczyk AA, Thaiss CA, et al. Dysbiosis and the immune system. Nat Rev Immunol. 2017;17(4):219-232. ) .¹

Dysbioza jest często związana z patologicznymi stanami skóry, takimi jak trądzik,⁹atopowe zapalenie skóry,¹⁰łuszczyca,¹¹ łojotokowe zapalenie skóry,¹² trądzik różowaty¹³ czy rak skóry.¹⁴ Zmiany w mikrobiocie skóry można również zaobserwować w niepatologicznych stanach skóry, takich jak skóra wrażliwa, uczucie dyskomfortu lub podrażnienia, czy pieluszkowe zapalenie skóry. Skóra jest stale narażona na działanie różnych czynników zewnętrznych związanych ze stylem życia (zimno, ciepło, słońce, promieniowanie UV, środki higieniczne itp.) lub jednostką (geny, wrażliwość, alergie itp.), które mogą wpływać na właściwości fizyczne, mechaniczne lub mikrobiologiczne bariery skórnej.¹⁵ Mikrobiota ma również udział w gojeniu się ran¹⁶ i powstawaniu zapachu ciała.¹⁷

Jak zadbać o swoją mikrobiotę?

Teraz wiadomo już, jak ważna jest mikrobiota skóry dla zdrowia skóry oraz, że mikrobiota jelitowa również odgrywa rolę w zdrowiu skóry. Jak więc zadbać o różnorodną mikrobiotę, aby skóra pozostała zdrowa? Wielu badaczy zajęło się tym pytaniem. Niestety odpowiedź nie jest tak prosta i nie polega na zastosowaniu pożytecznych bakterii lub drożdży do uzupełnienia lub wzbogacenia istniejącej mikrobioty lub zastąpienia mikrobioty, która nie wykonuje swojej pracy. Zamiast tego koncepcja polega na zmodyfikowaniu mikrobioty w taki sposób, aby działała prawidłowo, poprawiając w ten sposób zdrowie gospodarza. Jak? Istnieje kilka metod poprawiania równowagi i różnorodności mikrobioty jelitowej, z których każda ma swoją własną charakterystykę:

Preparat doustny:

Istnienie osi jelito-skóra budzi nadzieję, że możemy poprawić zdrowie skóry poprzez modulowanie mikrobioty jelitowej poprzez przyjmowanie suplementów probiotycznych, prebiotycznych i symbiotycznych lub poprzez lepszą dietę:

Probiotyki ao żywe mikroorganizmy, które przynoszą gospodarzowi korzyści zdrowotne, gdy są stosowane w odpowiednich ilościach.^19,20 W przypadku niektórych zapalnych chorób skóry skuteczne wydaje się stosowanie określonych probiotyków.¹⁴
Prebiotyki to specyficzne, niestrawne włókna dietetyczne, które przynoszą korzyści zdrowotne. Są selektywnie wykorzystywane przez pożyteczne mikroorganizmy wchodzące w skład mikrobioty gospodarza.^21,22Mieszanka symbiotyków²³zawierająca zarówno prebiotyk, jak i probiotyk wykazała obiecujące wyniki w leczeniu atopowego zapalenia skóry.²⁴
Dieta, różnorodność i jakość tego, co jemy, przyczynia się do równowagi naszej mikrobioty jelitowej.^25,26Źle zbilansowana dieta może wpływać na skład jelit i powodować określone schorzenia.²⁷Aby utrzymać jelita w dobrej kondycji, należy wiedzieć, jakie produkty spożywcze mają na nie korzystny lub niekorzystny wpływ.²⁸

Preparaty miejscowe :

Chociaż istniało niewiele badań, produkty stosowane na skórę, które zawierają pewne probiotyki, prebiotyki lub oba, wykazały pozytywny wpływ na poprawę zdrowia skóry u pacjenta z patologicznym stanem skóry.^14,24

Jednak nadal konieczne są badania kliniczne, aby zoptymalizować ich skład. Stąd tak ważne jest śledzenie naszych najnowszych wiadomości dotyczących mikrobioty skóry.

Wszystkie informacje zawarte w tym artykule pochodzą z zatwierdzonych źródeł naukowych. Należy pamiętać, że artykuł nie jest wyczerpujący. Oto wszystkie badania, z których zaczerpnęliśmy wszystkie powyższe informacje.

Źródła

^{1 Byrd AL, Belkaid Y, Segre JA. The human skin microbiome. Nat Rev Microbiol. 2018;16(3):143-155.}

^{2 Egert M, Simmering R, Riedel CU. The Association of the Skin Microbiota With Health, Immunity, and Disease. Clin Pharmacol Ther. 2017 Jul;102(1):62-69.}

^{3 Ederveen THA, Smits JPH, Boekhorst J et al. Skin microbiota in health and disease: From sequencing to biology. J Dermatol. 2020 Oct;47(10):1110-1118.}

^{4 Flowers L, Grice EA. The Skin Microbiota: Balancing Risk and Reward. Cell Host Microbe. 2020;28(2):190-200.}

^{5 Barnard E, Li H. Shaping of cutaneous function by encounters with commensals. J Physiol. 2017 Jan 15;595(2):437-450.}

^{6 Bay L, Barnes CJ, Fritz BG et al. Universal Dermal Microbiome in Human Skin. mBio. 2020 Feb 11;11(1):e02945-19.}

^{7 Bonté F, Girard D, Archambault JC, Desmoulière A. Skin Changes During Ageing. Subcell Biochem. 2019;91:249-280.}

^{8 Shibagaki, N., Suda, W., Clavaud, C. et al. Aging-related changes in the diversity of women’s skin microbiomes associated with oral bacteria. Sci Rep 7, 10567 (2017).}

^{9 Dreno B, Dagnelie MA, Khammari A, et al. The Skin Microbiome: A New Actor in Inflammatory Acne. Am J Clin Dermatol. 2020 Sep;21(Suppl 1):18-24.}

^{10 Langan SM, Irvine AD, Weidinger S. Atopic dermatitis. Lancet. 2020 Aug 1;396(10247):345-360.}

^{11 Rigon RB, de Freitas ACP, Bicas JL, et al. Skin microbiota as a therapeutic target for psoriasis treatment: Trends and perspectives. J Cosmet Dermatol. 2021;20(4):1066-1072.}