Zapobiec uczuleniu na orzechy ziemne dzięki mikrobiocie?

Uczulenie na orzechy ziemne: częsty, ale poważny problem naszych dzieci. Czy wiesz, że uczulenie to dotyka w krajach zachodnich prawie 2% dzieci? ¹ Trudności oddechowe, obrzęk gardła, biegunki, mdłości, wysypki, omdlenia… Objawy różnią się stopniem ciężkości, ale najbardziej niepokojącym jest wstrząs anafilaktyczny – silna reakcja całego organizmu, która może się skończyć śmiercią. ^2,3 Uczulenie to często objawia się już we wczesnym dzieciństwie. W przeciwieństwie do innych alergii pokarmowych może się okazać znacznie poważniejsze, a w 80% przypadków utrzymuje się również u dorosłych. ¹

Czy jest związek między mikrobiotą a alergią pokarmową?

Co ma do tego mikrobiota jelitowa? Od kilku lat wiadomo, że społeczności mikroorganizmów zasiedlające jelita również grają kluczową rolę w strukturze układu odpornościowego. Niedawne prace sugerują nawet, że mikrobiota jelitowa uczestniczy w powstawaniu alergii pokarmowych. U pacjentów z alergiami pokarmowymi występują zaburzenia równowagi mikrobioty jelitowej.

Co zatem dzieje się we wczesnym dzieciństwie, zanim jeszcze uczulenie zacznie dawać objawy? Na to właśnie pytanie chcieli odpowiedzieć badacze amerykańscy, którzy przeanalizowali mikrobiotę 122 dzieci od wczesnego dzieciństwa do chwili wystąpienia alergii, aby lepiej poznać mechanizm rozwoju alergii. Ich celem było lepsze jej zapobieganie w przyszłości.

Powiedz mi, jaką masz mikrobiotę, a powiem Ci, jakie będziesz mieć alergie…

Pierwsze dokonane przez badaczy ustalenie było takie, że pacjenci, u których w wieku około 9 lat wystąpiło uczulenie na orzechy ziemne, w pierwszych miesiącach życia mieli słabo zróżnicowaną mikrobiotę jelitową. Ich społeczności mikroorganizmów ewoluowały bardziej dynamicznie, a wachlarz gatunków był mniej homogeniczny w porównaniu z mikrobiotą dzieci, u których alergia nie wystąpiła – u nich mikrobiota jelitowa ewoluowała w sposób bardziej ciągły i jednolity. 

Drugie ustalenie: niektóre gatunki z rodzaju Clostridium były obecne w większej ilości u niemowląt, u których później nie wystąpiło uczulenie na orzechy ziemne, natomiast Streptococcus sp występowały częściej u tych, u których ta alergia się rozwinęła. W wieku około dziewięciu lat dobrze znanych, pożytecznych bakterii Bifidobacterium było więcej u pacjentów nie dotkniętych alergią.

Oprócz tych zmian obfitości niektórych bakterii, różnych u obu grup dzieci, autorzy zauważyli, że metabolity wytwarzane przez mikrobiotę (czyli metabolom) były inne u dzieci, u których wystąpiła alergia. U małych pacjentów, u których rozwijała się alergia, z biegiem czasu zmniejszała się zwłaszcza ilość niektórych  SCFA (sidenote: Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe są źródłem energii (paliwa) dla komórek organizmu, współdziałają z układem odpornościowym i biorą udział w komunikacji między jelitami a mózgiem. Silva YP, Bernardi A, Frozza RL. The Role of Short-Chain Fatty Acids From Gut Microbiota in Gut-Brain Communication. Front Endocrinol (Lausanne). 2020;11:25. ) , takich jak maślan i izowalerianian. A izowalerianian jest właśnie znany z właściwości chroniących przed uczuleniami (astmą i atopowym zapaleniem skóry).
Rozwój uczulenia na orzechy ziemne miał związek ze zmianami poziomu 139 metabolitów, zwłaszcza związanych ze szlakiem metabolicznym histydyny – prekursora histaminy, bioaktywnej cząsteczki wyzwalanej podczas reakcji alergicznych.