Celiakia

Gluten jest substancją naturalnie występującą w pszenicy, jęczmieniu i życie. W przeciwieństwie do alergii na gluten, nietolerancja pojawia się powoli i może pozostać niezauważona przez wiele lat. W krajach zachodnich dotyka ona od 0,7 do 2% populacji.

Choroba często bezobjawowa

W swojej klasycznej postaci celiakia rozpoczyna się około szóstego miesiąca życia, po wprowadzeniu do diety pierwszych zbóż. Typowe objawy to przewlekła biegunka, brak apetytu i apatia. Jednak najczęściej celiakia przebiega bezobjawowo.

Winne genetyczne predyspozycje?

Na celiakię chorują osoby predysponowane genetycznie. W obecności glutenu ich układ odpornościowy wytwarza przeciwciała atakujące ścianę jelit. Skutkuje to zaburzeniami trawienia i wchłaniania składników odżywczych. W patogenezie choroby biorą udział inne czynniki, takie jak wiek, w którym wprowadzono gluten w diecie i powtarzające się infekcje jelitowe. Zgodnie z hipotezą mówiącą o tym, że u tych pacjentów występuje dysbioza, mikrobiota układu pokarmowego może wpływać na pojawienie się i przebieg tej choroby.

W porównaniu z osobami zdrowymi mikrobiota układu pokarmowego osób chorych na celiakię zawiera mniej korzystnych bakterii i więcej potencjalnie patogennych mikroorganizmów. Dieta bezglutenowa zmniejsza te dysproporcje, ale nie może ich w pełni skorygować.

Diagnoza opiera się na badaniu lekarskim, określeniu obecności objawów, wykryciu specyficznych przeciwciał we krwi i wykonaniu biopsji (w razie potrzeby). Genetyczne predyspozycje sprawdza się za pomocą testów gentycznych (typowanie HLA)

Modyfikowanie mikrobiota jako profilaktyka

Jedyny dostępny lek na celiakię to usunięcie glutenu z diety. Ostatnio inne podejście - ukierunkowane na dysbiozę - zainteresowało naukowców. Polega ono na modyfikowaniu mikrobioty układu pokarmowego.  Znalazło ono zastosowanie w  zapobieganiu choroby u osób z predyspozycjami genetycznymi lub w łagodzeniu objawów u osób z ciężkim przebiegem celiakii a nawet u tych u których stosowanie diety bezglutenowej nie przynosi efektów.