Kolki u niemowląt

Co to jest kolka niemowlęca?

Kolkę niemowlęcą charakteryzuje nadmierny płacz z nieznanego powodu u niemowląt, których stan zdrowia jest poza tym dobry. Przyczyn kolki należy szukać w zaburzeniach żołądkowo-jelitowych² (niedojrzałość przewodu pokarmowego, uczulenie lub nietolerancja mleka krowiego, refluks niemowlęcy),³ ale badane są też inne przyczyny, niezwiązane z układem pokarmowym1 , takie jak stres odczuwany przez rodziców czy palenie tytoniu przez matkę.⁴

Kolki występują u niemowląt bardzo często, ale ich objawy – począwszy od ciągłego płaczu – mogą niepokoić rodziców.

• 1konieczna-Żydecka K, Janda K, Kaczmarczyk M, et al. The Effect of Probiotics on Symptoms, Gut Microbiota and Inflammatory Markers in Infantile Colic: A Systematic Review, Meta-Analysis and Meta-Regression of Randomized Controlled Trials. J Clin Med. 2020 Apr 2;9(4):999.

Jak objawia się kolka u dziecka?

Dziecko często płacze, nie można go uspokoić, grymasi, może mieć zaczerwienioną twarz. Zaciska pięści, może mieć wzdęcie.⁵ Diagnozując kolkę, pediatrzy przez długi czas stosowali „regułę trzech” wprowadzoną w 1954 r.⁶ Od tego czasu kryteria te zostały zmodyfikowane, a międzynarodowe stowarzyszenie przedstawiło nową definicję opartą na następujących kryteriach: „powtarzające się długotrwałe pobudzenie, płacz lub rozdrażnienie dziecka nie mające widocznej przyczyny, niemożliwe do uniknięcia lub załagodzenia przez opiekunów, nie powodujące opóźnienia rozwoju dziecka, gorączki ani pogorszenia stanu zdrowia”.⁷

Co ma z tym wspólnego mikrobiota jelit dziecka?

Niedawno ustalono, że istnieje związek między kolkami u dzieci a mikrobiotą jelitową, zwaną też mikroflorą jelit.⁸ Badania wykazały, że mikrobiota jelita grubego dzieci cierpiących z powodu kolek różni się od mikrobioty pozostałych dzieci.⁹

• Ich mikrobiota jest uboższa w pożyteczne bakterie (zwłaszcza bifidobakterie (sidenote: Bifidobakterie Bakterie w kształcie pałeczki i litery Y. Większość gatunków jest pożyteczna dla człowieka. Znajdują się w ludzkich jelitach, a także w niektórych jogurtach.  Bakterie te:
  - chronią barierę jelitową, 
  - uczestniczą w rozwoju układu odpornościowego i pomagają w walce ze stanami zapalnymi, 
  - wspomagają trawienie i łagodzą objawy zaburzeń żołądkowo-jelitowych. Sung V, D'Amico F, Cabana MD, et al. Lactobacillus reuteri to Treat Infant Colic: A Meta-analysis. Pediatrics. 2018 Jan;141(1):e20171811.  O'Callaghan A, van Sinderen D. Bifidobacteria and Their Role as Members of the Human Gut Microbiota. Front Microbiol. 2016 Jun 15;7:925. Ruiz L, Delgado S, Ruas-Madiedo P, et al. Bifidobacteria and Their Molecular Communication with the Immune System. Front Microbiol. 2017 Dec 4;8:2345. ) i pałeczki kwasu mlekowego (sidenote: Lactobacillus Bakterie w kształcie pałeczki, których najważniejszą cechą jest wytwarzanie kwasu mlekowego. Dlatego nazywa się je „bakteriami mlekowymi”. 
  Bakterie te są obecne u człowieka w jamie ustnej, pochwie i jelitach. Bytują również na roślinach oraz w organizmach zwierząt. Można je przyjmować, spożywając produkty fermentowane – mleczne, takie jak niektóre sery i jogurty, a także kiszone ogórki, kiszoną kapustę itp.
  Pałeczki kwasu mlekowego są także przyjmowane w produktach zawierających probiotyki, ponieważ niektóre ich gatunki są znane z korzystnego działania.   W. H. Holzapfel et B. J. Wood, The Genera of Lactic Acid Bacteria, 2, Springer-Verlag, 1st ed. 1995 (2012), 411 p. « The genus Lactobacillus par W. P. Hammes, R. F. Vogel Tannock GW. A special fondness for lactobacilli. Appl Environ Microbiol. 2004 Jun;70(6):3189-94. Smith TJ, Rigassio-Radler D, Denmark R, et al. Effect of Lactobacillus rhamnosus LGG® and Bifidobacterium animalis ssp. lactis BB-12® on health-related quality of life in college students affected by upper respiratory infections. Br J Nutr. 2013 Jun;109(11):1999-2007. ) ;⁸ bakterie te mogą modulować odpowiedź immunologiczną umożliwiająca obronę przed kolkami)⁵.
• Jak się zdaje, ich mikrobiota jest za to skolonizowana przez inne gatunki (Escherichia coli,⁵ Klebsiella i inne potencjalnie chorobotwórcze gatunki).⁵

Wygląda na to, że ta nierównowaga mikrobioty jelit, zwana dysbiozą (sidenote: Dysbioza Dysbioza nie jest zjawiskiem jednorodnym; przybiera różne formy zależne od stanu zdrowia danej osoby. Zazwyczaj definiuje się ją jako zaburzenie składu i funkcjonowania mikrobioty spowodowane przez zestaw czynników środowiskowych i osobniczych zakłócających ekosystem mikroorganizmów. Levy M, Kolodziejczyk AA, Thaiss CA, et al. Dysbiosis and the immune system. Nat Rev Immunol. 2017;17(4):219-232. ) , ma silny związek z kolką. Jedna z hipotez mówi, że zaburzenie składu mikrobioty jelit wpływa na motorykę jelit (przemieszczanie produktów spożywczych w układzie pokarmowym), powodując wytwarzanie nadmiernych ilości gazów.⁵

Ulga dla dzieci... i dla rodziców?

Konsultacja z lekarzem to podstawowa metoda diagnozowania kolki u niemowląt i uspokajania rodziców. Leku na kolkę w ścisłym znaczeniu tego słowa¹⁰ nie ma, ale proste, codzienne zabiegi mogą zlikwidować jej objawy.  Są to, między innymi, karmienie piersią, noszenie dziecka w chuście oraz równoważenie jego mikrobioty jelitowej, zwłaszcza za pomocą probiotyków.⁵ Ścieżka ta wydaje się obiecująca, ponieważ spożywanie „dobrych” bakterii po kilku miesiącach może złagodzić stany zapalne jelit⁶ i skrócić czas przepłakany przez dziecko w ciągu dnia.¹¹ Probiotyki można również stosować zapobiegawczo, żeby utrzymać w jelitach właściwą równowagę.⁵

BMI-21.18