Covıd-19: bağırsak mikrobiyotasının rolü var mı?

Covid-19 aslen bir solunum yolu hastalığı olmasına rağmen son çalışmalar hastalıkta bağırsak mikrobiyotasının rolü olduğuna işaret ediyor. 2020 yılının başlarında yapılan yeni bir çalışma bu hipotezi doğrular gibi görünüyor. Çalışmaya iki Hong Kong hastanesinden (ortalama yaş: 36,4, 47 hafif vaka, 45 orta şiddetli vaka, 5 şiddetli vaka ve 3 kritik vaka) 100 Covid-19 hastası dahil edildi. Amaç bağırsak mikrobiyotası ile hastalığın şiddeti arasında bir bağlantı bulmak ve virüs temizlendikten sonra disbiyozisin devam etmesini değerlendirmekti.

Covid-19 hastalarında disbiyozis

Hastanede kalışları sırasında dışkıları toplanan 87 hastanın bağırsak mikrobiyotası bileşiminde, kontrollere kıyasla ve yazarlara göre herhangi bir antibiyotik tedavisinden bağımsız olarak disbiyozis (Bacteriodetes soyundan daha fazla tür, Aktinobakteri soyundan daha az tür) görüldü. Bu disbiyozis Covid-19'un şiddetiyle bağlantılı gibi göründü ve - hastaların %34'ünün aldığı - antibiyotik tedavisi hastalığın şiddetine en önemli ikinci faktördü. Bazı immünomodülatör bakterilerin (Faecalibacterium prausnitzii, Bifidobacterium bifidum), antibiyotik kullanımı ve hasta yaşına göre düzeltildikten sonra hastalık şiddeti ile negatif korelasyonu vardı. Buna rağmen çalışmanın tasarımı (heterojen klinik yönetim, hastaların %31'inde komorbidite vb.) elde edilen sonuçların bu aşamada teyit edilmesini önlemektedir.

İlişkili bir bağışıklık yanıtı

Disbiyozis ayrıca daha yüksek inflamatuar sitokinler ve diğer kan belirteçleri konsantrasyonları ile ilişkiliydi. (sidenote: C-reaktif proteini, Laktat dehidrojenaz, aspartat aminotransferaz ve Gamma-Glutamil Transferaz )  Bağırsak mikrobiyotası bileşimi Covid-19'a bağışıklık yanıtının büyüklüğüyle ve bunu takip eden doku hasarı ilişkili olabilir ve dolayısıyla hastalığın şiddetini düzenlemede rolü olabilir. Ancak yazarlara göre bir başka açıklama mümkündür: hastalık şiddetine ilişkin doğrudan bir rolü olmasından çok disbiyozis sadece hastaların sağlık ve bağışıklık durumlarına bir yanıt olabilir.

Disbiyozis virüs temizlendikten sonra devam ediyor

Ayrıca virüs temizlendikten sonraki 30 gün boyunca takip edilen 27 hastanın bağırsak mikrobiyotası bileşimi kontrollerinden farklıydı: daha fazla B. dentium ve Lactobacillus ruminis, daha az Eubacterium rectale, Ruminococcus bromii, F. prausnitzii ve B. longum. Antibiyotik tedavisi bu farkı daha belirgin hale getirebilse de hastaların antibiyotik alıp almamış olmasından bağımsız olarak bu fark gözlemlendi (14 hasta antibiyotik kullandı, 13'ü kullanmadı). Yazarlara göre bu disbiyozis semptomların devam etmesine katkıda bulunuyor olabilir. Ancak bu bağlantıyı teyit etmek için daha uzun süreli takip gerekmektedir (örn. virüs temizlendikten sonra 3 ay ile 1 yıl).